Hoi lieve lezers!

Vandaag wil ik kort stilstaan bij een fenomeen dat langzaam maar zeker zijn weg heeft gevonden in onze gesprekken en ook in mijn therapiekamer: het “therapeutisch jargon.” Het gebruik van woorden als “narcisme,” “trauma,” “gaslighting,” en “hechting” heeft een opmars gemaakt, maar het is belangrijk om te beseffen dat overmatig gebruik van deze termen onbedoeld kan leiden tot het bagatelliseren van hun betekenis en zelfs tot het scheppen van negatieve dynamieken.

Het risico van overmatig labelen
Terwijl we op zoek zijn naar begrip en bewustwording rondom onze mentale gezondheid, zijn sommige woorden geïntegreerd geraakt in ons dagelijks taalgebruik. Maar te pas en te onpas hanteren van deze termen kan ertoe leiden dat hun diepte en betekenis worden uitgehold. “Narcisme” en “gaslighting” zijn woorden diep geworteld in de psychologie. Losjes gebruik ervan in alledaagse situaties kan het serieuze karakter van ware stoornissen en manipulatieve gedragingen doen vertroebelen.

De invloed van het labelen

Wanneer we praten over hechting in relatietherapie, doelen we meestal op veilige en onveilige hechtingsstijlen. Deze categorieën kunnen handig zijn om bepaalde patronen en dynamieken te begrijpen, maar ze brengen ook een risico met zich mee. Het gevaar schuilt in het feit dat zodra iemand, zichzelf of de ander, als “onveilig gehecht” bestempelt, er een negatief verhaal kan ontstaan over het zelf en de relatie.

Hechtingslabels zijn vaak simplificaties van iets dat intrinsiek complex is. Hechting is geen eendimensionaal kenmerk; het is eerder een spectrum dat wordt beïnvloed door tal van factoren, waaronder vroege ervaringen, persoonlijke groei en huidige omstandigheden. Wanneer we onszelf of anderen in een enkelvoudige categorie plaatsen, lopen we het risico voorbij te gaan aan de rijkdom en diepgang van het menselijk gedrag.

Het geloven in een negatief verhaal over jezelf of je partner , gebaseerd op een hechtingslabel, kan destructief zijn. Mensen zijn veerkrachtig en in staat tot groei. Het stempel “onveilig gehecht” kan leiden tot een gevoel van hopeloosheid, alsof verandering onmogelijk is. Het kan zelfs een self-fulfilling prophecy worden, waarbij mensen zich gaan gedragen naar wat het label suggereert, zonder de kans te krijgen te evolueren.

Hetzelfde geldt voor iemand die consequent wordt bestempeld als “narcistisch,” dit kan gedrag aanmoedigen dat past bij die omschrijving. Het hanteren van zulke termen kan zorgen voor een tunnelvisie, waarbij mensen zich richten op het zoeken naar bevestiging van deze diagnose, zelfs als de realiteit vele malen complexer is.

Labels en psychische diagnoses vervullen misschien onze behoefte aan verklaringen, maar kunnen juist belemmerend werken bij het nieuwsgierig bekijken van onszelf en anderen.

Dit laatste is iets wat ik van cruciaal belang vind in mijn (relatie)therapie.

Dilemma van slachtofferschap 

Bij het bespreken van “hechting” en “gaslighting” in relaties is het van belang het fenomeen van slachtofferschap te erkennen. Dit gebeurt wanneer beide partijen in een relatie zichzelf zien als slachtoffer, wat de kans op groei en samenwerking kan ondermijnen. Dit kan ervoor zorgen dat de aandacht verschuift van probleemoplossing naar het in stand houden van een slachtoffermentaliteit.

Onze woorden wat meer met zorgvuldigheid kiezen zou ook in therapie bevordelijk zijn. Als relatietherapeut bepleit ik openheid en begrip, maar daarbij ook het vermogen om de bredere context te kunnen blijven zien. Hierdoor zorgen we voor meer inzicht in de complexiteit van menselijk gedrag en voorkomen we dat we complexe relaties en gedragingen reduceren tot simpele labels.

In plaats van vast te blijven zitten in een wereld van “therapie taal,” kunnen we ruimte creëren voor wat meer gelaagdheid en ontwikkeling. Laten we streven naar genuanceerde gesprekken over onze relaties en ervaringen. Dit kan in mijn ogen zonder verstrikt te raken in de valkuilen van excessief etiketteren.